Tot slot: El Camino, le chemin de Harry

nb: dit is een samenvatting voor de krant, waarbij lezers mogelijk het blog nog niet kennen.
Vandaar de inleiding. . . .

Ultreia.  .  .  .  

In een onverwacht snelle tijd van 4 weken-en-een-dag heeft Harry Souverijn (68) de pelgrimstocht  (de Camino)  vanuit Frankrijk,  St Jean-Pied-de-Port  naar  Santiago de Compostela afgelegd. Deze eeuwenoude Camino Francés wordt jaarlijks gelopen door een toenemend aantal pelgrims uit alle delen van de wereld (2012 ca. 250.000). Tijdens deze waanzinnige tocht heeft hij vooral via zijn blog (www.lechemindeharry.blogspot.com) zijn avonturen en belevenissen verteld. Tegelijk probeerde hij meer bekendheid te geven  aan de meest onbekende ziekte van Nederland (coeliakie) waar naar schatting 150.000 mensen aan lijden waaronder zijn kleindochter Roos (7).  Dankzij mensen die hem wilden sponsoren probeert hij  geld  in te zamelen voor het onderzoek naar deze ziekte ,(www.glutenvrij.nl) .  Vlak voor het beëindigen van  de pelgrimstocht stond de teller op € 950,-. ‘We gaan zeker over de € 1.000’ glunderde Harry met trots!

Alto del Perdon

Als je terug bent begint het pas. Je gaat je realiseren dat  800 km lopen een verrekt  eind weg is, eigenlijk niet meer van deze tijd. Vroeger,  ja  vroeger wisten ze niet beter,  ga maar lopen zeiden ze,  met misschien in het achterhoofd wetend dat de kans dat er wat gebeurde onderweg   groot was, in ieder geval groter dan vandaag de dag,  waar we met één druk op de knop de hulpdiensten  kunnen oproepen als het nodig zou zijn.

Nee, vroeger werd je op pad gestuurd met een bedelnap en –als je geluk had- een brief van de pastoor met het verzoek deze peregrino  te helpen met onderdak en voedsel gedurende zijn soms maandenlange bizarre tocht. Je werd er nederig van als pelgrim te gaan, je was afhankelijk van de hulp van anderen. Dat moest je ook leren onderweg. Tegenwoordig speelt de credit card ook een  rol in het pelgrimswezen. Voor de watjes: Rugzak te zwaar? Busje bellen. Zelf even een dipje over de Pyreneeën? Busje bellen. Vandaag niet zo veel trek in 25 km sjouwen? Dagje hotel bijboeken. En nog veel meer voorbeelden van vervlakking van de Camino. Een ding is echter altijd hetzelfde gebleven, 800 km blijven 800.000 m,  en de bergen blijven hoog en koud! Hoe je er ook tegenaan  kijkt.

...met ezel...

  Je zult ze moeten overbruggen met of zonder ezel, dat is up-to-you. Maar je moet over die verrekte Pyreneeën met soms ijzige temperaturen en een stormachtige wind,  langs eindeloze Baskische druivenvelden waar oorlogen werden uitgevochten, over de Mesetas waar bijna geen water te vinden is, over de venijnige Montes de Leon met steile beklimmingen en gevaarlijke afdalingen om te eindigen in het immer groene (lees natte)  Galicië met Santiago de Compostela als verheven einddoel. De pelgrims van nu en van 1000 jaar geleden weten allemaal gevoelsmatig dat het einddoel  wel gehaald moet worden, maar dat de weg er naar toe, de lange duur ervan, de ontberingen onderweg, de  opeenstapeling van tegenslagen en meevallers (zo die er zijn) gedurende zeg 5 weken  in feite de hobbel  is die genomen moet worden. No pain, no glory! Le chemin, de weg, el camino, the Way, der Weg en ga maar door is de uitdaging.

 De tocht gaat niet meer over lijden en afzien,  het onderweg zijn is van belang!.  Je hebt niks te willen, de weg bepaalt en dat doet hij al 1000 jaar voor miljoenen peregrinos . Iedereen beleeft de Camino op zijn eigen manier, de route ligt vast, gele pijlen volgen!  Je komt in een zekere routine, eten, slapen, lopen, ultreia (=voorwaarts!)

. Daar ontstaat op enig  moment na de eerste 10 gewendagen ruimte in je hoofd om eens wat dieper op zaken in te gaan en afstand te nemen van het ‘gewone’  leven. Je hoort  de verhalen van collega peregrinos,  je kunt ze  misschien zelfs van advies  dienen. Je deelt van wat je hebt met  de anderen,  niet alleen je eten en drinken maar ook je overpeinzingen, vooruit, je zorgen, misschien je verdriet of –beter- je happiness. Dit kan, omdat bijna alle pelgrims in dezelfde gemoedstoestand verkeren. Allemaal zijn ze onderworpen aan de wil van de weg, aan de grilligheid van de elementen en de lange duur. Dat maakt soepel  en geeft ruimte!

De sponsoractie loopt nog even door.  Wanneer u na het lezen van dit artikel en zijn blog (lechemindeharry) het onderzoek zou willen steunen kunt u dit doen door een overmaking naar de NCV, coeliakie Nijkerk, nr 33.78.09.917 onder vermelding van ‘ donatie-Camino’.

Bij voorbaat hartelijk dank!

Harry Souverijn, oud-peregrino de Compostela

Reflectie

Nu de Camino er  (bijna) opzit -ik denk, dat deze in je hoofd nog wel even zal blijven doorgaan- wordt het hoogtijd om de vastzittende stijve kuiten een beetje los te lopen. Los te rennen bedoel ik, want ik ren liever dan dat ik loop. Ik ben eigenlijk helemaal geen loper, het kwam gewoon zo uit, er moest even gelopen worden omdat je de Camino niet kunt rennen, maar om in conditie te blijven wordt er gerend! Kijk, dat Pieterpad wil ook maar niet echt opschieten, gewoon omdat we het samen wel willen, maar het heeft geen prioriteit. Enfin, de gedachten schieten heen en weer, alles staat nog in het teken van een plaatsje vinden en dat zal best nog wel even duren! Veel erger zal het worden waneer de ca 1200 foto's op Picasa zullen zijn geselecteerd. Ik zal er zo'n 500 overhouden die of op een cd of op eenn webalbum gezet zullen worden, waar mijn collega-pelegrino's  ze naar behoeven kunnen afhalen voor eigen gebruik. Eerst nog even afrekenen met de Ixus 1100 die mij mooi in de steek heeft gelaten toen het er op aankwam. Hij heeft een week lang in een handdoek bovenin de rugzak meegereisd, plotseling schoof de lens weer naar binnen en werkte alles weer normaal.

Cruz de Ferro, Lies en Mike

Een van de indrukwekkendste foto's blijf ik die vinden van Lies  die de blinde Mike begeleidde gedurende de hele Camino! Ik heb ze naderhand nog een keer gezien, het is geen verhaall! Mike heeft geleerd om precies in de voetstappen van Lies te lopen, zo gaan ze ook de steenberg aan de voet van het Cruz de Ferro op. Stapje voor stapje zonder te vallen wordt de berg genomen!Lies vertelt, Mike voelt aan de paal van 5 mtr, hij voelt alle snuisterijen die de pelgrims van alle landen daar hebben achtergelaten. Ze staan er alletwee een moment pijnzend bij maar maken zich snel uit de voeten, wanneer een (duitse) bus zich aandient, de stilte is weg, de ontroering verbroken. Ik heb Lies alle foto's kunnen opsturen, ze zal er blij mee zijn.

Waarom ben ik ook al weer gestart met de Camino? Is de wereld er beter van geworden? Nou, dat kan ik niet zeggen wanneer ik  in het 8 uur journaal een - voor het oog van de camera- wild om zich heen slaande Griekse (ultra linkse) politicus afgevoerd zie worden of  lees van de 100 'door rebellen'  gedode militairen in Syrie waarop een dag later het bericht komt van massale slachting, 100 burgers gedood door militairen van Assad. . . . Daar is de Camino niet voor bedoeld. Het gaat alleen over jezelf, over wat je denkt en wat je voelt, over hoe je tegen zaken aankijkt, over de mogelijkheden het eens van een andere kant te bekijken, over het bedenken van nieuwe strategieen en het vinden van oplossingen. Daarvoor heb je ruimte nodig in je hoofd, anders werkt het niet. Juist door de wetenschap dat de hele Camino zeker 30, maar misschien wel 40 dagen zal duren zonder noemenswaardige afleiding maakt je los van je problemen.
Het geeft een andere horizon in een wereld die dicht staat bij de natuur, waar regen en wind de wet zijn van vandaag, waar eerst de basics, de primaire behoeften aan de beurt zijn en de  aandacht opeisen. Zijn die vervuld komt er direkt ruimte vrij 'to make up your mind', en er eventueel met collega-pelerino's over te praten.
Want dat wil iedereen graag weten, het is zelfs de meest gestelde vraag gedurende de hele Camino: waarom ben je hier aan begonnen en wat hoop je te bereiken. Ik had het er al eerder over, Wilfred Kemp bouwt een heel programma op TV over diezelfde vraag. Iedere Pelegrino heeft zijn eigen antwoord.

Mijn steen bevat de namen van onze hele (kleine) familie van 10 personen. Mijn wens is, dat ze allemaal gelukkig worden, ieder op zijn eigen manier. We doen ons best!
Het was een geweldige tijd met veel alleen zijn, maar ook met fijne gesprekken en leuke ontmoetingen! Ook, niet onbelangrijk, hebben we veel gelachen en soms heerlijk van de Spaanse tapas gesnoept met elkaar.
 I thank Bob and Marion for their cd The Way with Martin Sheen, I greet my friend Jim from Okanagan of B.C. in Canada, we had a very good time together, same message for the old Jim from Ireland, young Jim from Lanzarote, Ann from Disneyland we conquered the Pyrenees in a heavy storm, Gaby from Germany, my first walking mate, I lost her and never saw hr again, my two dutch friends, John and Bert, we had our finest tapas evening in Pamplona and kept each other informed about places and things to see,  the bikers Truus and Rob from the Netherlands,Tess from Texas, Magda Kovac from Czech Republic, Torvald from Sweden, Camille from Danmark who had her 22 birthday and spent a whole bottle of wine, Darlene from Okanagan Canada, we had a fine mail-contact,  Tom from Germany, Jean Michel from  Lille, Soyen Kang from Korea, Dolores darling from NY, Gerhard from Holland (knows my brother), Ineke Ottburg from Belgium with her nice hat,  Leo and his mother and ount from Brasil, not to forget Bolage from Hungary I lost him, Josef and his mate Luiz from Brasil, we did our first days together, Daniel and lovely Karen, they went home in Burgos, Ann and daughter Emma from the States, Antoine and Monique from France, we were room mates in the convent, Truus and Rob (bikers) we had a curious evening at the fathers of Padua, Luck from Belgium, Tom who knew everything from couliakie, Elizabeth and Digby Cook from England,Tim, the light weight man from Canada,  Joanne from the USA, Ricardo from Milano, he has walked the Camino 8 timews already, Ineke Ottburg from Belgium, Lisa and Mike near Cruz de Ferro,Tom and Hanneke from Heiloo,  Helen Robertson, we gave her the last bed, Pernille from Danmark, nice lunch in Santiage and I brought her to the bus to Finisterre,  Las Marias from Compostela (look at the internet)

Ook een welgemeend dank aan al mijn vrienden en kennissen die de moeite hebben genomen om mijn blog te lezen en ook te reageren hetzij telefonisch, in de mail, per post of rechtstreeks op het blog. Ik hoop, dat ik niemand vergeet,  daar gaan we dan:
Nannie, Patrick&Ingrid, Jeroen&Sas, Yvon&Gerard, Ruud&Maaike, Jan&MJose, Jan&Lily,  Anton v B, Nol V, John&Riet,  Rob&Marjan, Herman&Marij, Piet&Riet, Piet&Anne-Marie, Nell F, Hans&Wil, Lide B, Ruud&Anita, John&Miet, Joop&Lidy, Wil&Marij,Wilma&Arie,  Pim&Tineke, Nico&Annie, Henk&Alice, Geert&Gemma, Joheco, Albert N, Dok v L, Marjan&Rob,Kim F,  Wim&Annemie, Hannie &Lei, Mieke&Cor,Frans&Hanneke, Oscar/Piet, Ton&Elly, Theo&Celeste, Gon&Han, Jac&Toos, Astrid&Maurice, Ton& Mientje, Mariet, Sjra&Bep,Martine&Niek, Harry&Tiny, John&Marion, Marianne&Leon, Mariet&Ton, Henk&Els, Ceriel&Ellen,Carla P,  kiss, kiss!

Tot slot een foto van mama Ingrid met dochter Roos (7) , om wie het allemaal begonnen is. Hartelijk dank aan alle donateurs, die een grote of kleine gift hebben gedaan aan de Nederlandse Coeliakie Vereniging.
(glutenvrij.nl,  rek 33.78.09.917, vermelding 'camino')

Harry, pelerino for 29 days!

Artikel uit GLUTENVRIJ juni 2012

Is dit het laatste deel?

Misschien wel, ik denk van niet. Er valt nog zovel te vertellen over dit fenomeen dat Camino heet! Bij elke foto die ik zie is het steevast. . . . oh ja, dat was daar, dat was de eerste stap omhoog in de Pyreneen, kijk, daar zijn die Brazilianen weer en och, de gratis wijn. Er kwam overigens bijna niets uit, je stond als een hollander aan die pomp te zwengelen voordat de oogst (paar glaasjes wijn die je direkt weer kon delen met andere vrolijkerds die nog niet aan de beurt waren geweest), de Alto del Pardon met die prachtige beeldengroep en ga maar door. Ik zou er een boek over kunnen schrijven, al die indrukken, de gedachten, het alleen zijn maar je toch omringd weten door een groep mensen die naar je kijken en met je willen praten, samen willen zijn maar ook soms gewoon hun eigen weg gaan en er alleen vandoor karren om een paar dagen later  gewoon ineens weer voor je neus te staan.

Metamoros

 De weg ligt vast, je kunt er niets aan veranderen, het staat precies beschreven in de Codex Calixtinus, de oudste Europese reisgids die we kennen, genoteerd door een slimme paus Calixtus rond het jaar 1000. Hij snapte de opkomende handel, hij begreep dat er iets geregeld moest worden om de op gang komende stroom pelegrinos in toom te houden en hij doorzag ook de impact die het zou kunnen hebben op het hele Spaanse Noorden, misschien wel voor heel Spanje. Momenteel is Santiago de tweede belangrijkste bedevaartplaats in de wereld op Rome na, omdat in Rome Petrus begraven ligt en in Santiago (=spaans voor St. Jacob) de heilige Jacobus de Meerdere, een volle neef van Jezus en ook zijn rechterhand. De hoofdpiet zou je kunnen zeggen! Het verhaal of de legende er omheen moet je lezen op internet, het is een prachtig verhaal vol met ongeloofwaardigheden en tegenstrijdigheden, maar het staat er echt! Geloven heet dat geloof ik. Helemaal mooi wordt het, wanneer de muzelmannen (de bin ladens van toen) verdreven moeten worden uit Spanje.Dat heet 'Reconquista' , betekent de herverovering van Spanje op de moslims. Dat ging allemaal niet zo best, totdat Santiago himself zich ermee ging bemoeien. Hij smeedde zijn kruis om tot zwaard en doodde de Moren dien op zijn weg kwamen.

kruis en zwaard van Santiago

 Hij wordt ook wel Metamoros,  de Morendoder genoemd. Hij was overigens  niet alleen, de pelgrims uit die tijd hielpen graag een handje mee, want als je won, dan mocht je een deel van de buit zelf houden en dat was mooi meegenomen! Ook de geestelijkheid uit die tijd keek niet zo nauw, er was altijd wel een bereidwillige monnik of pater in de buurt voor een absolutie, en wanneer je Santiago bereikte kreeg je een volledige vrijspraak van alles. Klaar met de veroveringen staken  in 1492  de toenmalige strijders (denk aan Columbus) over naar Amerika om daar hun ' gezegende'  werk ijverig voort te zetten (of was het het goud dat er blonk?)

Pelegrinopak

In ieder geval iets om over na te denken. Ik lees overigens dat de Codex verleden jaar is gestolen uit de kluis in Compostela, er liggen nu fotokopieen te inzage, van de dader(s) ontbreekt elk spoor. Ook  het bekende Cruz de Ferro werd al een keer gestolen, werd teruggevonden en ligt opgeborgen in een museum in El Acebo.

Ik zei het al eerder, de aantallen pelegrinos zijn overweldigend. Dit jaar 250.000, in een heilig jaar een verdubbeling verwacht. Het probleem zit 'm niet in de weg zelf, maar de opvang, de refugio's zijn niet toereikend. Bij het vertrek krijgt iedere pelgrim een bijgewerkte lijst met alle plaatsen langs de route en het aantal (geschatte) bedden per plaats.Nou, dat wordt duwen geblazen, want de getallen kloppen gewoon niet! Ga je uit van 300 starters op een dag, dan moeten die 300 ook 's avonds ergens kunnen slapen. Volgens de lijst zijn er dan maar 100 slapplaatsen, dat gaat dus niet kloppen. Er zijn dus 'vroegstarters' die al om 05.00 uur op pad gaan om als eerste de slaapplaatsen te kunnen bezetten voor die avond. De laatkomers moeten door naar het volgende dorpje (meestal 5 km verderop, betekent 1,5 uur doorsjouwen). Enfin, er is altijd nog het leger , die in  geval van hoogseizoen legertenten kan bijzetten. . . .

I did it my way

Kathedraal Santiago

Tja, zondagmorgen, 08.00 uur wacht ik op een sms'je van Bert ( the Judge) en of John ( de beer). Deze twee ken ik al bijna vanaf de eerste dag, we hebben veel gelachen samen, het soms ook moeilijk gehad, zijn tenslotte ieder onze Eigen weg gegaan omdat de een wat sneller wilde als de ander, of niet zo snel kon als hij wel wilde. Nu hebben we elkaar weer gevonden en gaan vandaag -de laatste dag- er iets moois van maken.
Jim is er vanochtend vroeg stilletjes vandoor gegaan. Hij zou mij nog even wakker maken maar heeft dat toch maar niet gedaan. 't is ook wel goed zo, we hebben de laatste week bijna voortdurend samen gelopen, weten alles van elkaar en zullen nog vaak mailen, foto's uitwisselen enz. Hij is op weg naar Finisterre, 3 dagen lopen. Gaat daarna door naar Barcelona (trein), Nice en rond de 15e weer naar zijn geliefde Darlene in Canada.
Eerst vannacht 03.30 nog even mot gehad met mijn bovenslaapje, die kwam dus op de kamer en begon zich met veel gestommel klaar te maken om in bed te duiken. Ja, het was half vier!!
Ik kon het niet laten daar een pittige opmerking in het plat Amsterdams over te maken, hij heeft het zeker niet verstaan maar begreep precies waar het om ging! Maakte overigens de volgende morgen zijn excuses, maar dat was typisch een geval van te laat! De echte wereld begint zich weer af te tekenen, real life is coming back again!
Pernille uit Denemarken ( medisch studente, 2e jaars) wilde mee gaan ontbijten ergens, wij op zoek naar een kop koffie met, niet zo makkelijk op zondagmorgenvroeg! Die Spanjolen hebben toch echt een eigen ritme, ontbijten doe je niet thuis maar in een café (zoals ongeveer in Parijs) behalve op zondagochtend kennelijk, want dan zit gewoon alles potdicht! Het was dus even zoeken en ja, in een keldertje was koffie en toast. Stel je er niet te veel van voor, mijn ' toast' smaakte beetje naar nou ja, maar de koffie was ok, dus al met al een 6!
Toen was het hollen geblazen naar het busstation om de 10.00 uur bus naar Finisterre te kunnen halen. Welke kant, waar zijn we, oei, nog precies 25 minuten. Ik ben meegelopen, vond gelukkig de juiste weg en zette haar op 3 minuten left op de bus. Nog even een foto, kiss, en weg was ze. Zo gaat dat in de Camino, iedereen is familie van elkaar, helpt elkaar en geniet ervan.
Ik slenter op mijndooie gemak terug naar de Kathedraal op zoek naar mijn twee maatjes, stuur ze een sms waar ik ben en dat ze haast moeten maken . De ontmoeting met Bert was prachtig. Hij, speurneus(!) stond boven aan de trap te wachten, ik midden op het plein. . . zeg nou zelf, wie is er hier commissaris? Enfin, hij ging vandaag nog vliegen naar huis, had geen rust meer voor een innige Spaanse preek en we dronken koffie en een biertje,Bert vertrok na een dikke knuffel, wij wachten op zijn boek vol ontboezemingen!
Het mooie komt nu. Ik had nog helemaal niet gedacht aan de begroeting van Jacobus die achter het hoofdaltaar staat te wachten. Dat gaat gewoon door tijdens de mis( ik moet nog denken aan dat verhaal met die poortwachter, hier kan het anders!)
De rij was aanzienlijk, gelukkig ging het redelijk snel, wat moet je ook met zo'n koud groot beeld? Verboden foto's te maken, maar zie mijn knuffelfoto. ( komt nog van een ander toestel )
Ik snap nooit, waarom een pelerino geen foto mag maken van zijn Jacobus, Son St. Jaques, his saint James in hoeveel talen wil je het hebben? Wanneer ze iets slimmer zouden zijn stond er een automaat die foto's maakt op het knuffelmoment en die wordt dan automatisch afgedrukt op de achterkant van je Credential! Mooie herinnering voor 10 euro en kassa voor St. Jacob de meerdere!
De mis ging ondertussen gewoon door. , echt druk en veel pelegrinos die de afzetting negeerden en vooraan wilden staan. Daar waren ze weer, de mannen met hun donkerrode pelerinopak. Ik heb nu gezien, dat de kooltjes brandend en wel in een bak worden aangeleverd. De bak gaat in de botafumero , wierookstaafjes erbij en zwaaien. Een fantastisch schouwspel waar je niet genoeg van krijgt. Komt hij aan het plafond? Nee, net niet, ze kijken wel uit! Luid applaus en weer een te late zegen van de pastoor! Ze leren het nooit!
De dag houdt niet op. Lunch (dat kunnen ze) glaasje wijn erbij, genieten, en ja hoor daar zie ik oude en jonge Jim. De vrouw van jonge Jim had de twee jongens ( 10 en 7) meegenomen om hun vader te verwelkomen. Of ik mee wilde gaan? Heb ik niet gedaan, de groep was al groot en je krijgt nooit een plaatsje zomaar . John en ik zijn gewoon op een terras gaan zitten en hebben alletwee genoten van een soort lunchbuffet, geweldig! Glaasje wijn erbij, vakantie is begonnen.

Ik vond ook de via Gladiola terug, iets technisch.dank aan John!

Afsluiting volgt nog

Plein Plaza do Obradoiro

De wierookmis

Botafumero

Wat een naam . . .toch begrijpt iedereen direct wat je bedoelt: de H Mis waarin op het einde het kolossale wierookvat van 65 kg wordt gezwaaid door de kerk! Hij heet: botafumero , wordt getrokken ( gehesen) door 8 man, keurig in een soort pelgrimspak. Hun optreden begint NA het einde van de mis en het was een stevige mis met 3 heren en ca. 5 acolieten. De zuster las vol overgave de landen en aantallen pelerinos per land voor, maar ze had volgens mij de verkeerde datum te pakken, want ik zat er niet bij! ( morgen misschien). Het waren er meer dan 700 o p die dag! Komt natuurlijk ook door die vreselijke groepen-met-bus, die in een keer 50 pelerinos opleveren. Enfin, na een redelijk saaie mis ( daar kwamen we ook niet voor ) met een eindeloze Spaanse preek en een bijzonder drukke communie was het dan eindelijk zo ver, de botafumero werd losgeknoopt, op het altaar neergelaten, volgestopt met vuurkooltjes en wierookstaafjes en hup, de lucht in met dat ding. Dank zij een soort versnellingsbak die in de koepel van de kerk was gemonteerd werd binnen no time een topsnelheid bereikt van 60 km/uur. Het wierookvat raakte op enkele cm's na het plafond van de zijbeuken, iedereen volgde het kijkspel met verbazing en enthousiasme! Een prachtig gezicht, je hebt het zo vaak op de tv gezien en nu in werkelijkheid. Slimme RK Kerk om dit schouwspel - want dat is het- op het einde van de mis af te spelen en niet er even tussendoor. In het begin ademloos, op het einde met toenemend enthousiasme wordt het gevolgd, mensen staan op de banken om maar niets hoeven te missen van deze kerkelijke toet! Als de botafumero weer stilhangt (de hoofdzwaaier neemt het vat in een sierlijke houdgreep en hij hangt stil) volgt een spontaan en luid applaus! Oh ja, er kwam nog een herderlijke zegen achteraan, maar iedereen was al op weg naar buiten. Daar moeten ze eens over nadenken!

John

Omdat we inmiddels gewend zijn aan op tijd opstaan hebben Jim en ik eerst een heerlijk ontbijt gehaald bij ons restaurantje van gisteren. Helemaal goed, met gebakken ei met spek etc. Daarna naar het reisbureau voor wat info over de mogelijkheden: de bus (€ 160) zou 34 uur duren!!!, nee dus, de trein pas vanaf 5e emogelijk dus 3 dgn wachten, nee dus, het vliegen vanuit Santiago naar Schiphol zou kunnen voor € 345,-, nee dus. Je hebt al juffrouw van het reisbureau ook wel enige fantasie nodig! Na wat gezoek wordt het: bus naar Porto Portugal in 3 uur, 2 uur wachten, vliegen naar . . . Maastricht voor € 150,-
Verwachte tijdstip aankomst as maandag 4 juni om 21.05 uur !
Mooi geregeld.

het regent ook wel eens

Finisterre is even helemaal buiten beeld, ik kan het niet meer opbrengen omdat à) het weer minder is inclusief de verwachting, b) het heilig vuur
even wat zachter brandt en vooral: IK WIL NAAR HUIS!

Santiago, 01-06-2012

Toch nog maar weer vroeg uit de veren, ik kan nu eenmaal niet blijven liggen wanneer ok anderen hoor stommelen en rommelen. Mijn bovenbuurvrouw was een snurkertje, maar ik heb er niets aan gedaan omdat je nooit weet of ze dat op prijs stellen.
Enfin, na een uur lopen zaten we nauwelijks aan de koffie of we kregen een stortbui van jewelste over ons heen. Precies op de laatste dag! Na derde kop koffie ging het al iets beter, regenspul lag bovenin de rugzak, dus lopen maar weer. De laatste 100 km worden extra elke 500 mtr vermeld, nog 13,5 km etc. Langs de startbaan van het vliegveld voel je de bewoonde wereld toch weer meer naderbij komen. . . Nog twee dagen als pelgrim, zo voel ik me dan ook, dan is het afgelopen! In de stad -overigens een redelijk moderne stad met flats en lage hoogbouw - gaan de Caminopijlen gewoon door tot aan een groot plein voor een kolossale kathedraal die we morgen en overmorgen gaan bekijken. Ik snap nu wel waarom de foto's van de kathedraal altijd zo zwart en donker zijn: alles wordt bijna met tegenlicht genomen en dan krijg je dat! De kathedraal zou ook best wel wel eens schoongemaakt mogen worden, is behoorlijk aangetast! In de torens groeien planten, dat zou toch niet hoeven te gebeuren!
Ik baal er nog steeds enorm van dat mijn dure Canon IXUS 1100 HS de lens niet wil sluiten en dus weigert foto's te maken. Ben al in een zaak geweest, maar halen hun schouders op. Ik heb natuurlijk geen bonnetjes bij me, dus het is foto's maken met de iPhone ( niet verkeerd overigens) en foto's doorsturen straks van mijn Camino-maat Jim uit Canada. Ik denk, dat Canon-klantenservice toch met een goed verhaal moet komen straks!
Op het plein is het kompleet feest, ook wel een beetje emotioneel! Je bent er tenslotte bijna een half jaar mee bezig geweest, het was altijd maar lopen, trainen, veel lezen en nakijken. Wanneer je dan in een keer op dat grote plein staat (plaza do obradoire) dan slik je maar even, vooral wanneer je weer veel bekenden ziet die je even uit het oog verloren bent. We lopen toch min of meer allemaal dezelfde snelheid, dus ze moeten er ongeveer ook wel aankomen tegelijk met jou!
Veel moeite gehad met het zoeken van een auberge. De een zat vol, de ander had reserveringen (hè, ik dacht dat dat niet kon??) en door maar weer. We hebben nu iets voor 2 dagen, vanavond vrijdag en morgen. Ons is verteld, dat morgen een wierookmis is. Ben reuze benieuwd, zit vanaf 11.00 uur in de kerk! Toen, hoogtepunt, e ven de Credential ophalen. De beruchte rij van 2 of meer uren viel reuze mee, na 30 min had ik hem!
Ik was wel een beetje trots, gewoon hardstikke trots op mijn eigen verdiende Credential. Die krijgt in ieder geval een mooi plaatsje in mijn studeer kamer! Dan morgen alweer afspraak met de gabbers van het eerste uur Bert en John. Zie ze in de kerk!
s' middags even informeren bij het reisbureau naar de mogelijkheden.. Ik wil gewoon naar huis, maar ook nog even een dagje naar Finisterre.
Ook een Pelegrino heeft een einde!

Via Gladiola

Daar is eigenlijk alles mee gezegd. Dit heeft meer weg van de Nijmeegse 4-daagse dan van een serieuze pelegrino tocht. Wanneer je de weg afkijkt zie je bijna een onafgebroken lange rij van mensen, allemaal op weg naar
Santiago. We hebben de bergen achter ons gelaten en lopen door de heuvels van Galicie naar het westen. De verkeersweg loopt
met ons mee en mag vaak rechtdoor, wij moeten op paadjes ernaast soms onnodig 20-30 mrt omhoog in een stijle klim om daarna weer net zo gevaarlijk weer te moeten afdalen. De noordelijke (langs de zeekust van de Golf van Biskaje) Camino en de Portugese Camino komen samen met de Camino Francais (die uit Frankrijk komt). Druk en druk is erg druk. Het meest irritant zijn de groepjes die duidelijk alleen op pad zijn om even de Compostella te ' scoren' Een lolbroek voorop die de weg weet, daarachter een groep met verhitte pelgrimgangers, luidkeels
de gebeurtenissen van vandaag doornemend. Er is absoluut geen plaats voor welke gedachte dan ook , er moet gebabbeld worden en wel zo hard, dat andere pelegrinos zich daaraan ergeren! Iedereen beleeft
de weg op zijn eigen manier, dat leer je wel onderweg!
We zitten nu duidelijk in Galicië, het vruchtbare land waar het altijd groen is en waar het volgens de berichten vaak regent. Wonder! Wij lopen nu al meer dan een week in werkelijk stralend weer, koud s' ochtends (handschoenen aan!) maar na 10 uur gaan die in de jas, om 11 uur gaat ook de jas in de rugzak en om 12.00 uur wordt het echt warm! Dan moet je de groepjes horen puffen en lijden, want dat moet natuurlijk iedereen weten! Plots zijn ze weg, de bus heeft ze opgepikt. Ze rijden een paar km van de route af
en duiken in een hotel (met zwembad uiteraard), om morgen weer een paar km verder te worden afgezet! Altreia!.
Onderweg doorkruisen we een paar eucalyptusbossen, met die grote afgevallen vellen en de typische sauna-geur. Dan komen we aan het graf van een pelegrino Guillermo Watt, die op een dag afstand van Santiago is overleden aan een
hartstilstand, waarop mijn wandelmaatje er uitflapte : 'shit happens everywhere'. Ik heb dan moeite om niet te stikken van het lachen, maar dat was toch duidelijk niet de bedoeling.
We zitten een beetje tegen Santiago aan, het is te ver om dat nog te
halen in een keer, dus we kijken nog
een beetje extra rond in zo'n typisch Spaans dorpje met voor elk huis een horreos, dat is een opslagplaats voor graan, lang en smal, de wind kan er doorheen blazen om schimmel tegen te gaan. Om het niet te makkelijk te maken voor de muizen staan ze op hoge poten.
Morgen gaat het dan toch echt gebeuren, 800 km gelopen en Santiago gehaald in precies 4 weken en-een-dag! Vrijdag 4 mei tm vrijdag 1 juni
Doet me ook weer even denken aan een van mijn doelstellingen van de Camino:
het vergroten van de naamsbekendheid van de NCV, de vereniging die zich inzet voor Coeliakie patiënten. Onderweg heb ik het er vaak over, onvoorstelbaar dat bijna iedereen wel iemand kent in zijn omgeving die geheel of gedeeltelijk glutenvrij moet eten, dit geldt ook voor de mensen uit andere landen die ik in de Camino ben tegengekomen. Het advies dat ik geef: praat er over met je huisarts wanneer je je niet lekker voelt en neem beslist een kijk op de website van de vereniging (glutenvrij.nl). Kijk dan meteen nog even of de 800 km x 1, 2 of 3 ct gedoneerd kunnen worden! Nee, niet aan mij maar aan de vereniging waar ik mij mee verbonden voel omdat kleindochter Roos ook glutenvrij moet eten! Nr 33.78.09.917. Vergeet niet donatie Camino te vermelden. Dank u wel!

Nog maar 50 km

We (Jim en ik) hebben de planning zo'n beetje rond. Vandaag lopen we naar Ribadiso de Baixo zodat de km's voor Santiago een beetje verdeeld zijn. Goed plan, heerlijk gelunchd in het beste Octopussy restaurant van heel Spanje (ja, ja, arme Pelegrino!),met de nodige vino natuurlijk, maar No Pelegrino Sans Vino !
Mijn fototoestel wil niet meer dicht, dus geen Ixus foto's meer voorlopig!
Nog even langs de fotowinkel maar het is een softwareprpbleem, dus
wordt het een garantiezaak!
Vervelend en irritant, ding is pas 2 mndn oud! Ga verder op de iPhone
Na de behoorlijk besproeide lunch waar ik weer hartelijk werd omhelst door eerdere pelerinos weer op pad, maar dat merk je wel! Een paar venijnige klimmetjes en scherpe afdalingen knijpen je af, het is nog maar 15 km tot de Refugio. Mooi gezicht, oude brug, 1000 jaar geleden gebouwd speciaal voor de pelerinos anders moesten ze te ver omlopen, en daar kon je pootje baden, Precies wat ik nodig had. Je refugio was vol!
Balen dus, op naar het volgende plaatsje. Heet na de al ruim 30 km, Helen (Canada) zat er behoorlijk doorheen op haar open sandalen, maar ze moest door! Ook de volgende refugio was vol, de laatste plaats die er was hebben we aan de Australische gegeven. Wij door naar het volgende dorp, 5 km verderop! Dat heet afzien, bijna 36 km totaal! Het is heet, 35, dus blij als je eindelijk onder de douche staat en een ( o f twee) pilsjes voor verkoeling zorgen! Het is ook laat geworden vandaag, dik na 16.30 uur.
Eerst douchen, tegelijk de was doen, ( gaat in een moeite door) dan bed opmaken, was ophangen en niet vergeten af te halen! , pilsje, eten, iPhone kontroleren, weblog, zien dat je niet omvalt van de slaap en dan naar bed!
Motto: houdt je stuur recht!

De laatste 100 km²

OmDat we nog steeds in de bergen zitten is het ' s ochtends best koud, zo'n 5 tot 10 graden. Ik start in de bergen gewoon met handschoenen aan, fleecevest en waterdicht jack. Als het weerbericht ok is ga ok in korte broek, slecht weer dan met pijpen. Gisterenavond liep ik samen met Jim, de Canadees. Hij loopt net 0,5 km sneller dan ik, dus ik hoorde hem aankomen, til-tik-tik van zijn stokken . . We liepen samen eerst bij een afsplitsing vrolijk verkeerd (waar blijven de pijlen?) maar er werd geroepen vanuit een huis: ' wrong way, back naar carrytierta' zoiets als terug naar het kruispunt!. Nou, vooruit dan maar weer. De pijl ( kunnen overal zitten, ik zei het al) zat op een steen, maar je moest terugkijken, zoals vroeger bij de Belgen . Ogen in je achterhoofd. Gelukkig kent de bevolking de problemen en wordt je gewaarschuwd wanneer het misloopt! De oplossing is -als altijd- vrij simpel. Pot gele verf en op de weg een ( of een paar) gele pijl wijzend in de juiste richting! Dat is de Compostella.
Ik -en ik niet alleen- begin me te ergeren aan de 100 km lopers, de busjes met aanhanger en de opvallend vele taxi's rond de camino. Het onderscheid tussen de echte lopers en de 100 km doeners is vrij duidelijk: de echte lopers hebben zonder uitzondering een dikke bagpack van rondom 12 tot 15 kg, de busjesmensen hebben een kleintje van hooguit 10 Ltr.
Zij worden op een strategische plaats gedropped, snellen naar de komende rustplaats, kwetteren en tetteren er meer dan lustig op los (wat blijft er over van de ingetogenheid van de pelegrino ? ) en nemen bezit van onze slaapplaatsen als je pech hebt. Gisteren wilden wij aanleggen bij een auberge ( na 35 km lopen), helaas, het was een Prive auberge ( zo werd verteld, maar het stond nergens) dus wegwezen! Tim moest zijn voeten verzorgen, dus stop inlassend. WiFi
was nog niet algemeen ingeburgerd, dus ik vraag telkens bij een refugio of WiFi beschikbaar is. Zoja, dan naar binnen, zonee, dan door naar de volgende. Bij deze had ik geluk, nog 2 plaatsen vrij. Ik vertelde, dat 'mi amigo' eraan zat te komen, maar vrijwel direct ernaa pikte een volgende peregrino de laatste vrije plaats. Jim moest door naar de volgende 1,5 km verderop. Nou, daar wordt je echt niet vrolijk van! Ook het 'Buen Camino ' rolt er niet meer uit zoals bij de eerste 700 km's. De kleine rugzakken worden genegeerd, de grote trekken meer en meer met elkaar op! Op de terrassen hebben de kleine rugzakken weer het grootste woord! Vooral in de laatste 100 km's is de Camino sterk aan het vercommercialiseren, l'esprit du Chemin is er een beetje uit, er is geen rust meer onder de lopers, er wordt te veel gekletst, te veel busjes, bussen, volle auberges (na 15.00uur geen vrije plaats meer te krijgen) het beloofd wat voor als het seizoen werkelijk begint!

Mijn advies: de echte Camino begint in St. Jean Pied de Port en duurt gewoon 800 km!

Santiago in de verte

Maar eerst even terug naar gisteren, eerste Pinksterdag. Dat was toch dat feest, waarbij de heilige geest ons allemaal wat slimmer ging maken in ons hoofd? Ik heb dat nooit echt goed begrepen, maar het werkte ook niet zo! Opstaan om 06.00 uur, in het donker de slaapzak in een onmogelijk klein tasje proppen, dan de rugzak vullen, sandalen helemaal onderin, dan de slaapzak, dan de zak met kleding, dan de losse zakjes met van alles, apotheek, regenspul bovenin. Met zaklantaarn onder het bed schijnen of er niets vergeten is, dan 1/2 liter water drinken, en wegwezen! Probleem is altijd. . . Ga ik rechts of links? Ik koos de normale asfaltweg waar ik vandaan kwam, keek nog eens goed bij het café waar we gisteren nog zoveel plezier hadden gehad en daar waren geen pijlen te zien, dus karren maar. Na de eerste wegsplitsing werd ik al onrustig, geen pijl of schelp, nog maar even doorstijgen, na 3 kwartier wachtte ik op een auto die mij de weg zou kunnen wijzen, na 1 uur stopte er een, No Camino Aqui, ik had bij de kroeg à mano dereche (r) moeten gaan. . .
Mijn heilige gedachten gingen richting hel en shit. De terugweg ging inderdaad in een half uur, dus totaal 1,5 uur schade, wat heet. Wel lullig, wanneer je dan achteraan in het peloton loopt, en de nodige opmerkingen ( in alle talen uiteraard) te slikken krijgt. De Camino kent ook zijn tegenslagen en drukt je gewoon terug waar je thuishoort! Altreia
De tocht door de bergen is zwaar. De mannen en vrouwen waarmee ik samenloop zijn soms weg (?) soms lopen ze voor of achter, het is wel een groep maar niet echt vast; (5geen tennis of fietsclub). Je springt er in, je springt er uit. De tijd begint ook zijn tol te eisen, de botten beginnen te kraken. We zijn al bijna een volle maand op sjouw, ik begin echt moe te worden, het slapen waar ( boven of onder) kan me niet meer boeien, om 22.00 uur gaat het licht uit en maffen. Voordeel je hoeft nooit de wekker te zetten, rondom 06.00 uur begint er altijd wel iemand te spoken! De fietsers zijn een apart volkje, ik heb er inmiddels veel respect voor gekregen. Zij doen hun eigen Camino, mogen lang niet altijd op' onze' Camino maar moeten vaak grote omwegen maken om bij het volgende dorp te kunnen komen. Krijgen niet altijd hetzelfde te zien als de lopers, missen soms juist die ene piek of dat bijzondere paadje waar wij ons nek bijna over breken. Het pad mag niet altijd over rozen gaan, er moeten ook doornen zijn! Nou, die zijn er ook voor de fietsers genoeg! Vandaag had een vrouw ( ze reden samen) problemen met haar remmen, ze vloog uit de bocht en lag voor apegapen, bloed en tranen, einde Compostela ! Ik bedoel maar. . .
Spreuk: houd je stuur recht!

Cruz de Ferro, daarna

Bij Lafaba paters

Tja, de Camino wacht niet, je moet verder. Volkomen tevreden over gisteren, het posten van de steen en de kleine briefjes was een moment wat ik niet zal vergeten. Nooit niet! Voor mij een belangrijke gebeurtenis, misschien wel het doel van de Camino. Maar het leven gaat verder. Einddoel van vandaag is La Faba wat Jan en Marie jose zeker zullen kennen want we zagen veel fietsers op dit traject. Ik verzeker je, dat is klimmen geblazen. De lopers moeten op een gegeven ment dwars het dal door naar La Faba, de fietsers gaan door tot O 'Cebreiro! Meer en meer moet je de tijd in de gaten houden, na 15.00 uur zitten de auberges vol en kun je alleen nog maar in de hostels terecht, die € 25 en als je pech hebt € 50 kosten.
Ik ben nu terecht gekomen bij een kerkje van paters of broeders, ze zingen liedjes met een gitaar en worden er heel vrolijk van! Het geeft te denken. . . Om 20.00 uur is er een soort dienst( de broeders of paters zijn - omdat het Pinksteren is - naar Madrid voor een viering of zoiets. De vrijwilligers nemen de honneurs waar, en ik moet toegeven, ze doen dat met een ingetogen gedrevenheid die ik niet had verwacht.

Ik was bang voor EO toestanden, maar dat was niet aan de orde. Er werd een brandende kaars doorgegeven en iedereen mocht er iets zeggen in z'n eigen taal. Er werd ontroerend op fluit en gitaar gespeeld terwijl in verschillende talen gebeden werden uitgeDaarna was het zingen geblazen en werd er gebeden voor de wereldvrede. He's got the whole world in his hand kende natuurlijk iedereen. Daarna werd in 7 talen een gebed uitgesproken, ik mocht het Nederlands doen. (dat de pelerinos maar veilig in Santiago zouden aankomen enz.) Het pakt je toch meer dan ik had verwacht, misschien ook omdat ik erg naar huis verlang, 't is mooi geweest.
Voor de liefhebbers: kijk op www.lafaba.tk voor meer info.

Extra betonnen rand

De tocht hier naar toe was zwaar maar erg mooi. Stijle hellingen, glibberige afdalingen, sommige stukken gaan samen met de normale weg, maar er is inmiddels een dikke betonnen rand gezet tussen de weg en Le Chemin, zodat er geen gevaarlijke situaties kunnen ontstaan waar HaPe het over had! Ik zIt hier in een dermate uithoek dat ze nog nooit gehoord hebben over WiFi en soortgelijke demonische uitvindingen! Dus posten morgen wanneer ik weer terug ben in THE real world. Zal me deugd doen!

Cruz de Ferro posted!

Nou, het was me het dagje wel, de routine van vroeg op en er meteen vandoor. Voordat we bij het Cruz de Ferro zouden aankomen moesten er eerst nog even 19 km worden overwonnen op deels ongelofelijke slechte paden met veel van die 10 cm grote kiezels die half in de grond zitten en waar je telkens bijna je nek over breekt! Heel goed uitkijken dus. Ik loop al een paar dagen grote stukken samen met Jim from Vancouver. Gezellige farmer met dezelfde speed als ik, dus dat gaat prima samen. Zo heb ik al een groot aantal mensen leren kennen door stukken met elkaar op te lopen. Gesprek gaat meestal gepaard met een soort ritueel: wil je geen gesprek dan volstaat een vriendelijk Buen Camino. Dat zegt iedereen tegen elkaar Altijd. Ik heb nog niet meegemaakt dat er geen antwoord kwam, zelfs in de stad krijg je vaak een Buen Camino als groet.
We hebben uitgerekend dat er (op dit tijdstip in het jaar) ca 300 peregrinos per dag starten. Hoe verder we op de Camino komen hoe drukker het wordt, omdat ook de bussen en andere Camino's erbij komen. We merken het nu al op 220 km afstand van Santiago.
Na een best pittige klim komen we op het hoogste punt van de
Compostella. En daar, hoog op een boomstam, het beroemde Cruz de Ferro. Kruis zelf is strak zonder opsmuk, de Steenberg is kolossaal. Ik zie veel gekleurde Stenen, soms kunstwerkjes, bijna schilderijen, soms alleen met de naam erop zoals die van mij! Hij ligt nu op de berg en blijft daar altijd bezig te wezen. De namen zullen vervagen, maar de kracht blijft bestaan
Geldt ook voor de envelop met de kleine briefjes. Ik heb ze uitgeschud op de grote berg, elk briefje vond direct z!n eigen plekje en zal geschreven worden in de palm van Zijn hand. Ook gedachten vinden hun plaatsje onder een steen. Het is -in mijn beleving- een waardig moment geweest van de Pelgrimage, je moeite en inspanning wordt bevestigd door de act die al miljoenen eerdere pelerinos voor jou hebben gedaan en nog zullen doen en blijven doen!
De afdaling was gevaarlijk, Nannie waarschuwde al kijk uit! Het eerstvolgende dorpje (El Acebo) was helemaal uitverkocht, dus ik heb samen met Jim een 2pk (25 pp) genomen en heerlijk geslapen!
De mooiste dag van de Camino!